Vincent van Stipdonk

Het wetsvoorstel ‘versterking decentrale rekenkamers’ stuurt vergeefs aan op uniformiteit en structuur.

Elke gemeente moet een goede rekenkamerfunctie hebben die de gemeenteraad helpt met onafhankelijk onderzoek. Helaas doen zo’n 50 gemeenten weinig tot niets aan rekenkameronderzoek.

Daarom wil de BZK-minister de Gemeentewet wijzigen, zodat gemeenten niet meer zelf mogen kiezen hoe zij hun rekenkamerfunctie inrichten en de vaste vorm van de onafhankelijke rekenkamer (á la de Algemene Rekenkamer) verplicht wordt. Maar haar wetsvoorstel pakt de echte problemen niet aan.

Het Rijk houdt van eenheid, en als lokale rekenkamers één vaste vorm krijgen is dat dus wel zo overzichtelijk. Maar de vorm is niet het probleem. Gebrek aan interesse, steun en budget zijn wel wezenlijke problemen. En daaraan doet het voorstel niets.

Als dit voorstel zo wordt ingevoerd, zijn er straks overal keurig dezelfde rekenkamers, waarvan een deel nauwelijks budget heeft, en een deel zal blijken te slapen. En dan constateren we weer dat zo’n 50 gemeenten weinig tot niets doen aan serieus rekenkameronderzoek… 

Etienne Lemmens en ik schreven dit (uitgebreider) in de onderstaande reactie op het wetsvoorstel:  https://lnkd.in/ewVjfiJ

Vanaf maart 2017 was ik projectleider van het Testlab Lokale Democratie (voor VNG/BZK). Negen gemeenten gingen aan de slag met de vraag: ‘Hoe werken wij – gemeente en gemeenschap – samen aan de meervoudige democratie (en hoe kan dat beter)?’

Ik coördineerde dit project en maakte een werkwijze in vijf stappen:
1. Startgesprek (wat gaat er gebeuren, waarom en met wie)
2. Foto (hoe staat het en hoe gaat het)
3. Analyse (duiden en kiezen)
4. Bewegen (ontwerpen, uitproberen, doen)
5. Verankeren (borgen, verbreden, overdragen)

Van de zomer 2017 t/m maart 2018 hebben negen gemeenten (begeleid door 5 adviseurs) deze vijf stappen doorlopen. Op basis van hun ervaringen maakte ik een handreiking  waarmee andere gemeenten ook (zelf) aan de slag kunnen.

Die vind je op: https://www.lokale-democratie.nl/handreikingzelfanalyse

Griffiers kunnen nu – in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen – al stappen zetten om de volgende gemeenteraad in positie te brengen in de ‘meervoudige democratie.

Met Marije van den Berg schreef ik hierover voor de griffiersvereniging een artikel met daarin 6 tips: https://www.griffiers.nl/home/nieuws/335

Voor de NVRR (Vereniging van Rekenkamers en Rekenkamercommissies) breng ik in kaart hoe lokale rekenkamer(commissie)s werken aan hun eigen professionaliteit. Einddoel is een Kompas dat gebruikt kan worden om te koersen op professionaliteit. Lees meer in bijgaande Flyer. Heb jij nog goede ideeën of vragen? Laat het mij weten!

Op vrijdag 12 mei verzorg ik hierover samen met Etienne Lemmens een workshop op het NVRR-congres. Doe je mee?

Voor de Democratic Challenge probeer ik op een aantal manieren lokale democratie in Nederland beter, opener en meervoudiger te maken:

– Community of Practice: samen met Marije van den Berg (whiteboxing) begeleid ik een groep gemeenten (griffiers en raadsleden) die zeggenschap op een andere manier verdelen. We komen regelmatig bijeen om elkaar daarmee verder te helpen. Zie hiervoor de website.

– Waaier werkvormen: samen met de Community of Practice maken we ook een overzicht van verschillende werkvormen die voor verschillende vraagstukken nodig en mogelijk zijn: een praktische menukaart voor griffie(r)s, burgemeesters en commissievoorzitters.

– Zelfscan Lokale Democratie: met Jornt van Zuylen (Democratic Challenge) en Laurens de Graaf (HU) ga ik een scan ontwikkelen waarmee gemeenten samen met inwoners de stand van hun lokale democratie kunnen bepalen en vervolgens verbeteren.

– Met Jeroen van Urk (ZZP), Jornt van Zuylen (DC) en Pepijn van Houwelingen (SCP) werk ik aan een reeks mogelijke radicale vernieuwingsmodellen voor gemeenten.

Ik heb afgelopen tijd het netwerk Overheidsparticipatie begeleid. Dat is een inspirerend initiatief van VNG en BZK waarin ruim 100 ambtenaren vragen en ervaringen delen over de  praktijk van overheidsparticipatie.

Het resultaat daarvan is bijgaande publicatie, met praktische tips en aandachtspunten voor mensen die verder willen met Overheidsparticipatie.

Voor de Rekenkamer Rotterdam onderzoek ik momenteel of de kwaliteit van de gemeentelijke dienstverlening op niveau is gebleven ondanks de personele krimp. Daarbij onderzoeken we de ‘dienstverleningskanalen’ website, balies, telefoon, brieven en e-mail, maar ook de dienstverlening van een reeks producten en diensten, waaronder de bijstandsuitkering, omgevingsvergunning en infectieziektenbestrijding.